R:981120/0257Z @:NL3DAV.ZH.NLD.EU #:19734 [Leiderdorp] FBB7.00f $:11773_NL3DRN
R:981118/0234Z @:NL3ZMR.ZH.NLD.EU #:25081 [Zoetermeer] FBB7.00g $:11773_NL3DRN
R:981117/0814Z @:NL3LDM.ZH.NLD.EU #:18019 [Leidschendam] FBB7.00f
R:981116/2332Z @:NL3RTD.ZH.NLD.EU #:26463 [Rotterdam-Noord] $:11773_NL3DRN
R:981117/0100Z @:NL3IPR.IPR.NLD.EU #:11874 [IPR] FBB7.00g $:11773_NL3DRN
R:981115/2222Z @:NL3DRN.NBW.NLD.EU #:11773 [Drunen] FBB7.00g $:11773_NL3DRN

From: NL1LSD@NL3DRN.NBW.NLD.EU
To  : LIFE@NLD


 Tijd: 20:00 Datum: 15-11-98  ЫЫ     ЫЫ ЯЯЯ ЫЫ ЯЯЫ  дmail: nl1lsd@hetnet.nl
ЪНННННННННННННННННННННННННННННЫЫНННННЯЯЯЯЯЫНЫЫНННЫНННННННННННННННННННННННННННї 
і                             ЫЯЯЯЯЯ ЫЯЯЯЯЯ ЫЯЯЯЯЯ                           і
                              Я      Я      Я                                
і                             Я      Я      Я                                і
                              Я      Я      Я                                 

OASE OP DE MAAN ONTDEKT deel 2 slot

Zou er in de permanente schaduw aan de zuidpool van de maan 
ook ijs kunnen liggen? Dankzij een slimme truc kon dat ook 
worden onderzocht. Toen Clementine zich in een rechte lijn 
bevond tussen de beschaduwde maankraters op de zuidpool en 
het ontvangststation op aarde werden de communicatiesignalen 
van de satelliet op de maan gericht. Het ontvangststation 
ontving de reflectie, waardoor het communicatiesignaal als 
radar kon worden gebruikt. Op de bodem van sommige kraters 
bevonden zich plekken die veel sterker reflecteerden. Na een 
jarenlang en zeer gedegen onderzoek werd in december 1996 
bekendgemaakt dat het reflecties van waterijs
waren!

Die bekendmaking sloeg natuurlijk in als een bom. Waterijs 
op de maan is immers kostbaarder dan goud! Weliswaar gaat 
het naar schatting om 'slechts' 120 miljoen liter water. Maar 
bij een verbruik van twee liter water per persoon per dag 
kan daarvan een kolonie van duizend mensen meer dan vijftien 
jaar lang op de maan wonen en werken. Zou al dat water vanaf 
de aarde naar de maam moeten worden gebracht, dan zou de rekening 
daarvoor bij de huidige lanceerkosten van tien miljoen dollar 
per ton uitkomen op het lieve sommetje van 1.200 miljard 
dollar!

Om te weten te komen hoe groot de ijsvoorraad is, lanceerde de 
NASA in januari 1998 de Lunar Prospector. Die moet een
jaar lang om de maan draaien en met behulp van speciale apparatuur 
gaan zoeken naar permafrost (ondergrondse lagen ijs). Lunar Prospector 
vond niet aleen op de zuidpool, maar ook op de noordpool
van de maan grote hoeveelheden ijskristallen in de bodem!.
Met die bevestiging van Clementine's voorlopige waarneming en de
ontdekking van nog meer waterijs op de noordpool staat niets meer de
toekomstige exploratie van de maan in de weg.

Lunar Prospector gaat ook nog op zoek naar gassen die mogelijk uit scheuren 
in de maanbodem ontsnappen. Al jarenlang observeren 
maanwaarnemers zogenaamde lunar transient events. Dat zijn
raadselachtige, vaak oranjerode lichtschijnsels in bepaalde 
gebieden op de maan. Zij lijken te wijzen op seismische of 
wellicht vulkanische activiteit.

"In ieder geval wordt het een fijne missie," zegt Alan Binder, 
die bij Lockheed Martin aan Lunar Prospector werkt. "Stel 
je voor dat we inderdaad vulkanische activiteit ontdekken. 
Dat zou betekenen dat de maan geen dood hemellichaam is. En 
als we die gebieden kennen, kunnen we ook op de maan gaan 
boren naar bruikbare gassen als kooldioxide en stikstof, net 
zoals we op aarde boren naar olie en gas."

Maar misschien is het grootste spectakel nog wel eerder te 
verwachten, als de Japanse ruimtevaartorganisatie ISAS in 
het najaar van 1998 de  Lunar-A op pad stuurt. Lunar-A
gaat het eerste onderzoek op de maan verrichten sinds Apollo-17 
astronauten Eugene Cernan en Harrison Schmitt in december 
1972 het laatst op dat hemellichaam rondwandelden. Het in 
een baan om de maan gebrachte voertuig beschikt over drie 
speervormige "penetrators". Die moeten worden afgevuurd en 
zich met een snelheid van 1000 km/s in de maanbodem boren. 
Elke penetrator is uitgerust met een seismometer en een 
apparatuur waarmee de temperatuur van de maanbodem wordt 
vastgelegd. Zij vormen een netwerk, dat vootdurend gegevens 
gaat doorseinen van zowel de voor- als achterzijde van de 
maan.

Nu er op de maan echt iets te halen is, zal het vermoedelijk 
geen moeite kosten geld bijeen te krijgen voor nog meer missies. 
Zo wil Japan in 2003 twee orbiters en een lander naar de maan 
sturen (Selene: Selenological and Engineering Explorer).
Diverse Amerikaanse bedrijven broeden op missies naar de maan, terwijl 
de hotelketen Hilton in april 1998 de plannen voor een Lunar
Hilton ontvouwde.
 
Stel dat we echt zo snel naar de maan gaan: wat mogen we dan 
verwachten? De eerste maanbasis zal zich - net als in het 
science-fictionverhaal - moeten beschermen tegen de extreme 
kou en het voortdurende bombardement van kosmische straling. 
De energie moet worden betrokken van zonnepanelen en die kunnen 
aan de polen inderdaad permanent op de zon worden gericht. 
Een basis aan een van beide polen heeft daarmee een belangrijk voordeel, 
omdat overal elders de maannacht een twee weken lang duurt. 
Daar zou - totdat daar zonne-energie naartoe kan worden geleid
- atoomenergie moeten worden ingezet.

Misschien wordt het maanijs ooit ook voor recreatieve
doeleinden gebruikt? Toen het resultaat van het door Clementine 
ontdekte 'ijsmeer' bekend werd, stortten vele onderzoekers 
zich in speculaties over de bouw van maanbases, E‚n optimist
vroeg zich af we op dat ijsmeer ook konden schaatsen of ijshockey 
spelen. Vooral enkele ijshockeyende maanonderzoekers sprak 
dat aan. Zij stelden voor hun toekomstige team de Luna Ticks 
te noemen: de 'maantikkers', wat in het Engels echter 
ook klinkt als lunatics (waanzinnigen).


Literatuur:

S. Nozette et al.: The Clementine Bistatic Radar Experiment; Science, 29
november 1996.
Graig Convault: U.S., Japanese Moon missions to seek water, lunar core;
Aviation Week & Space Technology, 9 december 1996.


Noot:

De Luna Ticks bestaan inmiddels echt! Op 18 april 1998, ter gelegenheid
van de 100ste verjaardag van de Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB), 
speelden de Luna Ticks hun eerste vier hockeysixes op de velden van 
hockeyclub Bloemendaal. Het team, dat werd aangevoerd door ASTRONET's
ebmaster, bestond verder uit Loek, Ben, Marleen en Lennart Timerman, Carla
Timmerman-Bloemberg en Ralf Koppeschaar.


                                ЪДДДДДДДДДДДДДї
і                               і(c) Terror 98і                              і
                                Б             Б                              
і                                                                            і
АНННННННННННННННННННННННННННННННННґ NO MORE ГННННННННННННННННННННННННННННННННЩ
/ack